2021-04-13

Wat is een faillissement en hoe gaat dit in zijn werk

Vraag stellen? Neem contact op

Een faillissement wordt doorgaans gezien als het ultieme doemscenario, als iets wat je als ondernemer koste wat kost wil voorkomen. Is die angst terecht? Wat gebeurt er precies tijdens een faillissement? In dit blog bespreekt Johan Noteboom wat het faillissement inhoudt en hoe de afwikkeling in zijn werk gaat.


Je medewerkers staan op straat. Een curator is in je boeken aan het neuzen. Je reputatie is naar de knoppen. Er wordt wel gezegd dat entrepreneurs in Amerika elkaar na elk bankroet feliciteren met het gedemonstreerde ondernemersrisico terwijl het faillissement in Nederland als een smet aan je blijft kleven. Een miezerige flatje, lauwe filterkoffie en als vervolgstap een bewindvoerder die de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen komt uitleggen. Dát is het schrikbeeld dat we hebben van het faillissement. Is dit rampzalige beeld terecht? Hoe ziet de praktijk van een faillissement er eigenlijk uit?


Het faillissement is een soort beslaglegging

Een faillissement is te vergelijken met een beslaglegging. Indien u een van uw leveranciers naar zijn zin te lang onbetaald laat, kan hij beslag leggen op uw goederen. Eerst kan hij hierbij via de deurwaarder goederen veilig stellen door een zogenaamd conservatoir beslag. Na het doorlopen van een gerechtelijke procedure en het verkrijgen van een vonnis kan hij de goederen vervolgens met behulp van een deurwaarder (of soms een notaris) verkopen via een zogenaamd executoriaal beslag. De opbrengst wordt vervolgens na aftrek van de kosten tot het beloop van zijn vordering aan hem uitgekeerd.


Het faillissement is een beslag op alle goederen namens alle schuldeisers

Een faillissement is eigenlijk een beslag op álle goederen van de schuldenaar namens álle betrokken schuldeisers. Een soort megabeslag dus. In plaats van een deurwaarder wordt hierbij een curator naar voren geschoven die het bestuur van de directie overneemt. De curator zorgt in de eerste fase voor het beheer van de boedel. Boedel? Ja, zo worden alle assets en schulden genoemd die in het faillissement vallen. In de tweede fase wordt de opbrengst onder de schuldeisers verdeeld waarna het faillissement is afgewikkeld.


De beheerfase van het faillissement

Direct nadat de curator is benoemd, bezoekt hij het bedrijf. Allereerst gaat hij met de directie om tafel. Een lastig gesprek? Dat valt mee. Ik merk in de praktijk dat er vaak een last van de schouders van de directeur valt zodra hij de verantwoordelijkheid kan overdragen aan de curator. Vanaf nu hoeft hij even niets meer te doen – behalve de curator te informeren. Kort daarna spreekt de curator het personeel toe. Normaal gesproken worden de arbeidsovereenkomsten met werknemers door de curator opgezegd en regelt de curator dat het UWV een gezamenlijke intake voor het personeel verzorgt. Schuldeisers ontvangen van de curator een uitnodiging om hun vordering bij hem in te dienen.


Onderzoek naar mogelijkheden doorstart

De curator onderzoekt of een doorstart mogelijk is en benadert daarvoor relevante partijen in de markt. Ook de eigenaren van het bedrijf (de zittende aandeelhouders) hebben de mogelijkheid een bieding uit te brengen op het bedrijf. Regelmatig maak ik mee dat de eigenaren de hoogste bieding uitbrengen en zo opnieuw een frisse start kunnen maken. Indien een algehele doorstart niet mogelijk is, gaat de curator tot verkoop van de afzonderlijke activa over. De curator houdt rekening met gevestigde zekerheden (pand- en hypotheekrechten) en benadert de zekerheidshouder om na te gaan of afspraken kunnen worden gemaakt over de verkoop van de activa waarop een zekerheidsrecht is gevestigd. Ook onderzoekt de curator – indien er voorraad aanwezig is – of er eigendomsvoorbehouden zijn gevestigd. Bij een succesvol beroep op een eigendomsvoorbehoud kunnen de goederen door de eigenaar worden teruggenomen. Verder moet de curator onderzoeken of er (kort) voor het faillissement geen onoorbare handelingen hebben plaatsgevonden. Als dat aan de orde is kan hij de schade terugvorderen bij het bestuur op grond van bestuurdersaansprakelijkheid of paulianeus handelen.


Opheffing bij gebrek aan baten

Als er onvoldoende geld is om alle boedelschuldeisers te voldoen, maar er wel financiële middelen zijn om een deel van hen te betalen, worden de boedelschuldeisers op hun beurt ingedeeld in preferente boedelschuldeisers en concurrente schuldeisers. Eerst krijgen de preferente boedelschuldeisers betaald en vervolgens de concurrente boedelschuldeisers. Dit noem je een opheffing bij gebrek aan baten. Dat is in Nederland de meest voorkomende wijze van afwikkeling. De beloning voor de werkzaamheden van de curator moet ook worden betaald uit de boedel. De curator krijgt hierbij in principe als eerste betaald (hij is preferent boedelschuldeiser). Als er geen geld is, ontvangt de curator geen vergoeding voor zijn werkzaamheden. Nadat alle gelden zijn uitbetaald, legt de curator rekening en verantwoording af aan de rechtbank. Daarna eindigt het faillissement.


Het faillissement betekent vaak eind goed al goed

Voor ondernemers kan een faillissement een harde les zijn maar het is naar mijn ervaring in veel gevallen overtrokken om van een ramp te spreken. De bedrijfseigenaar komt er juist vaak achter dat een faillissement de start van een nieuwe levensfase inluidt. Door lessen te trekken uit alles wat er mis is gegaan, kan hij of zij een verbeterde versie van zichzelf ontwikkelen. En dan is het eind goed, al goed.


PS Er is geen ontkennen aan: de praktijk van het faillissement is complexe materie. Om het leesbaar te houden heb ik mij hier tot de hoofdlijnen beperkt en juridische nuanceringen op detailniveau zoveel mogelijk achterwege gelaten.

2023-11-14

De Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidatie

In deze blog bespreek ik op hoofdlijnen de Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidatie (TWTT) die op 15 november 2023 in werking is getreden.

Lees bericht
2023-06-13

Persbericht curator

Op 6 juni 2023 heeft de Rechtbank Rotterdam de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Buddy Payment B.V. in staat van faillissement verklaard met aanstelling van mr. M.J. Noteboom van DNA Legal B.V. tot curator.

Lees bericht